Waynakh.com, Çeçenya’da gittikçe artan insan hakları ihlalleri ve ikinci Rus-Çeçen savaşıyla  başlayan işgalin devam ettiği bir dönemde, oldukça aktif ve önemli içerikte yayın yapan bir web sitesi. Çeçenya ile ilgili güncel haberlerin, AİHM   kararları, video ve kültür paylaşımlarının yer aldığı web sitesi zengin bir içeriğe sahip. İngilizce ve Türkçe yayını ile, Kafkas diasporasında web alanıyla çalışan, oldukça emektar bir grubun yıllardır bıkmadan sürdürdüğü çalışmalarının içeriğini ve detaylarını, Waynakh.com ekibiyle yaptığımız röportajla sunuyoruz.

KF: Waynakh.com 2000 senesinde kuruldu sanırım. Kaç kişi başladınız, nasıl karar verdiniz?

W: Çeçen halkının self-determinasyon hakkını kullanarak 1991 yılında bağımsızlığını ve egemenliğini ilan etmesini    sindiremeyen emperyalist Rusya Federasyonu’nun Çeçen topraklarını 1994 yılında işgal etmesiyle başlayan ve süregelen kural tanımaz kanlı işgal süresince, Çeçenler ve Çeçenya konusunun ehil olmayan kişiler tarafından kendi ideolojileri doğrultusunda kullanılması, yine bu konuda yeterli Türkçe ve İngilizce kaynak bulunmaması, Rusya’nın Çeçenya konusunda izlediği güçlü dezenformasyon politikasına bir karşı duruş sergileme ihtiyacı ve anavatanda yaşanılan zulme sessiz kalmayarak verilen meşru mücadelenin bir parçası olma isteği, ayrıca Çeçen kültürüne yönelik çalışmalar yapma arzusu, Türkiye’deki Çeçen diasporasına mensup bir grubu harekete geçirdi. Nitekim bu grup, 2000 yılında da Waynakh Online’ı kurdu ve o günün koşulları altında ücretsiz alan barındırma hizmeti veren bir sistem üzerinden “Waynakh.cjb.net” adresi aracılığıyla yayınlarına başladı. 2005 yılında ise site bugün halen yayınlarını sürdürdüğü Waynakh.com domain adresine taşındı.

KF: Sitede ağırlıklı olarak insan hakları aktivistlerinin günceline yer veriliyor. Maalesef onların işkence görmesi ya da öldürülmesi ile ilgili haberler de ağırlıkta. Buradan Çeçenya ve Rusya güncelini yakından takip ettiğinizi çıkarabilir miyiz? Buna fazlaca vakit ayırmanız gerekiyor mu?

W: Bölgede uzun yıllardır devam eden savaşta emperyal Rusya’nın yeni politikası doğrultusunda bazı değişimler yaşandı. İşgalci Rus güçleri ya da onların kirli işlerini yürüten Rus destekli yerel güçler artık tanklarla ya da uçaklarla rastgele yerleşim alanlarını bombalamak yerine, doğrudan ve bilinçli bir şekilde sivil halkı hedef alan gizli bir savaş yürütüyor. Yeni uygulamalarında da bariz insan hakları ihlalleri olduğu ve savaş suçlarının işlendiği görülüyor; bu gizli savaş bağımsız medyanın ya da muhalefetin her ne pahasına olursa olsun susturularak sivil halkın psikolojik olarak yıpratılması temeline dayanıyor. Rus işgali altındaki Çeçen Cumhuriyeti İçkerya’dan gerçekleri dış dünyaya aktarabilen kişiler sadece kendi can güvenlikleri tehlikeye atan insan hakları savunucuları ya da başına gelebileceklerin farkında olmasına rağmen sesini yükseltme cesaretini gösteren mağdur ve mağdur yakınları. Nitekim Çeçenya’da, Rusya’da ya da Avrupa’da ikamet eden çeşitli insan hakları aktivistleri ve insan hakları organizasyonları ile kurduğumuz doğrudan bağlantılar sayesinde güncel konuları süratle paylaşabiliyoruz. Waynakh Online tarzında bir internet sitesini yayında tutmak ve güncellemek emek ve zaman gerektiren bir uğraş ama bundan şikayet etmiyoruz.

KF: Bahsettiğiniz gibi Rusya’nın insan hakları savunucuları başta olmak üzere hoşlanmadığı sesleri duymak istemiyor. Siz de bundan etkileniyor musunuz?

W: Elbette etkileniyoruz. Rusya bu amacına ulaşmak için sadece kendi kontrolü altında bulunan topraklar üzerinde değil, dünyanın dört bir yanında legal ya da illegal faaliyetler içerisinde. Nitekim, 2007 yılında Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanlığı, terörle mücadelede işbirliği memorandumuna ve bazı uluslararası anlaşmalara atıfta bulunularak Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı’na Waynakh Online’ın kapatılması ve ilgiler hakkında cezai işlem uygulanması için resmi bir başvuru yaptı. Bunun üzerine İstanbul Başsavcılığı tarafından Waynakh Online hakkında bir soruşturma dosyası açıldı. Soruşturma kapsamında site yöneticileri İstanbul Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şubesi Sağ Saha Birimi tarafından gözaltına alınarak sorgulandı. Sorgulama sırasında polisler gayri resmi bir şekilde sitede herhangi bir yasadışı materyale rastlayamadıklarını ancak bazı içerikten duydukları rahatsızlıkları dile getirip, sitenin Türkiye’de sağlanan hosting hizmetine son verilmesini “tavsiye etti”. Açılan soruşturma dosyası delil yetersizliği nedeniyle kapatıldıysa da, bu kez Rusya’nın yanına Türk Milli İstihbarat Servisi’nin baskıları eklendi. Biz de sitenin hostingini önce Finlandiya’ya ve ardında da Amerika Birleşik Devletleri’ndeki bir şirkete taşıyarak en azından Türkiye’nin siteyi kapatma girişimini engelledik. Ne var ki Rusya tarafından yapılan baskılar ve siteye yönelik DDoS saldırıları nedeniyle hizmet sağlayıcıları bizden fahiş ücretler talep etmeye başladı. Dahası Rus destekli Çeçen yönetiminin temsilcileri çeşitli defalar siteyi satın alma girişiminde bulundu ve isteklerine olumsuz yanıt alınca da sitenin içeriğine yönelik “tavsiyelerini kendi usullerince” iletti. Bu rejimin Grozny Belediye Başkanı Muslim Khuçiyev, 2009 yılında İstanbul’da katıldığı bir etkinlikte alenen bizi tehdit etmekten kaçınmadı. Zaten sadece Rusya ve T.C. yönetimi değil, Çeçen meselesini kendi çıkarları doğrultusunda kullanan kimi şahıslarda kendilerine yönelik adımlarımızı durdurmak için çeşitli defalar doğrudan tehditte bulundu.

KF:Türkiye’den bu yönde bir baskı gelmesi ilginç. Siteye yönelik saldırıların yanı sıra sizi şahsen tacize giden bir şey oldu mu peki?

W: Biz de Türkiye’nin tutumunu anlamakta güçlük çekiyoruz, zira T.C yönetimi kimi radikal unsurlara gözlerini kaparken bizim gibi meşru zeminde mücadele eden ve insan hakları temelinde hareket eden bir gruba karşı tavır alıyor. MİT’in tutumunu daha çok psikolojik taciz olarak nitelendirebiliriz ama bahsettiğimiz diğer tehditler doğrudan şahıslara yönelikti.

KF: Şu anda durum nasıl peki? Ana sayfanızdaki “sitenize sahip çıkın” çağrısı dikkat çekti mi? Şu an web hizmetini ABD şirketlerinden mi giderebiliyorsunuz?

W: Dikkat çekti tabii, maddi olarak olmasa da manevi anlamda etkili oldu. Çok sayıda destek mesajı aldık. Yaklaşık 1 yıl kadar önce Amerika’daki dünyaca ünlü bir şirketten “server” kiraladık ve yayınlarımızı oradan sürdürüyoruz. Kendi serverımıza geçiş yaptıktan sonra hareket alanımızın genişlemesi sayesinde “Dünya Çeçenya Günü” projesine ait resmi internet sitesini (WorldChechnyaDay.org) devraldık ve şu anda projeyi geliştirmeye çalışıyoruz. Bunun yanı sıra Maskhadov.com ve ChechenTragedy.com gibi çalışmalara da ücretsiz hosting hizmeti sağlamaya başladık.

KF: Kadirov’un Türkiye’deki Çeçen diasporası özeline yönelik “gazeteci”, “aydın” ve birçok kesimi etkilemeye çalıştığı ve bu kesimlerin Çeçenya’da her şeyi normalmiş gibi gösterdiğini görüyoruz. Bu kesim yıllarca sizin gibi kesimleri takip edip desteklerken, bir gün birdenbire Kadirov ağzından konuşabiliyor. Çeçen diasporası kolayca etkilenebiliyor mu sizce Kadirovistlerin vaatlerinden?

W: Rus destekli rejimin daha doğrusu emperyalist Rusya’nın hedefinde Türkiye kamuoyu ve düşmeyen son kale olarak Türkiye’deki Çeçen diasporası var. İşgal altındaki Çeçen Cumhuriyeti İçkerya’da hayatı günlük gülistanlık göstermeye yönelik yazılar yazanlar ya da çeşitli televizyon programları yapanlar var. Hayat standartlarında savaşın ilk yıllarına oranla kimi değişimlerin olduğu inkar edilemez ama bu yayınları yapanlar sadece kendilerine gösterilenleri paylaşıyor ve zihin bulandırmaya çalışıyor. Oysa bu isimlerin hiçbirisi Çeçenya’da faaliyet gösteren insan hakları organizasyonları ile ya da mağdurlar ve mağdur yakınları ile görüşmemiş durumda. Yani oradaki hayatın kendisi hakkında bir fikirleri yok sadece gördükleri dekorasyondan dem vuruyorlar. Hal böyle iken yayınları basit bir propagandadan öteye geçemiyor. Türkiye’deki Çeçen diasporasının tavrı ise yıllardır değişmemiş durumda, insanlar savaşın bitmesini arzuluyor ama mevcut işgalci rejime de karşı tavır alıyor. Kimi isimlerin ise kendilerini Rus destekli rejime yakın görmesi ya da onları desteklemesi son derece doğal, bunda da çok fazla büyütülecek bir şey olduğunu sanmıyoruz.

KF: Bundan sonra da Waynakh.com üzerinden çalışmalarınıza devam edeceksiniz galiba.. Sitenize ve çalışmalarınıza destek vermek isteyenler için söyleyeceğiniz bir şey var mı?

W: Waynakh Online, bağımsız İçkerya ideolojisini savunmakla birlikte herhangi bir şahıs, kurum ya da kuruluşa bağlı olmayan, bağımsız bir yapılanma. Bu site hepimizin sitesi, siteye gösterilen ilgi ve destek devam ettiği sürece Waynakh Online’da yayınlarını sürdürecektir. Bu nedenle sitenize sahip çıkın, elinize ulaşan bilgi ve belgeleri bizlerle paylaşın, sitede yer alan materyalleri kaynağını belirterek mümkün olduğunca çok kişinin ulaşmasını sağlayın, çevrenizde Waynakh Online’ın tanıtımını yaparak etki çevresinin genişlemesini sağlayın. Harekete katılın ve direnişin bir parçası olun!..