Moskova yanlısı Çeçen lider Ramazan Kadirov 2016 yılına Rusya muhalefeti ile kavga ederek başladı. Kadirov iştahlı bir şekilde Çeçenistan’ın özerk statüsü için Rusya’dan yenilenmiş, politik ve ekonomik destek istiyor.

Yeni yılın ilk zamanlarında Ruslar tatillerini yaparken ve yayınlanacak pek bir haber yokken Moskova yanlısı Çeçen lider Kadirov ani bir çıkışla muhalefet partisi destekçilerinin vatan haini olduğunu ve yargılanmaları gerektiğini ilan etti.

Genelde sivri açıklamalarıyla dikkat çeken Kadirov’un, ortada geçerli hiçbir sebep yokken aniden yaptığı bu açıklaması dikkatlerden kaçmadı. Rusya İnsan Hakları Komiseri Ella Pamfilova, Kadirov’un bu açıklamalarını zarar verici bulurken olaylar gelişmeye devam etti.

Kadirov’un açıklamalarından sonra seslerini yükseltmesi beklenen Kremlin karşıtı tarafların sessiz kalması, Kadirov cephesinde planların başarısızlığa uğramasına sebep oldu. Sibirya’ya bağlı Krasnoyarsk şehrinden hukuk komisyonu üyesi Konstantin Senchenko’un, Kadirov’un sarf ettiği sözlere “Rusya’ya büyük bir ayıp” şeklinde tepki vermesi ve Ramazan Kadirov hakkında “uluslararası terörist, işbirlikçi” sözlerine karşılık olarak diğer Çeçen liderlerin konuya dâhiliyle sonuçlanınca amaca ulaşıldı ve tartışmaların fitili ateşlendi.

Buna karşılık Çeçen parlamentosu sözcüsü milletvekili Magomed Daudov ve Duma eyaleti sözcüsü Adam Delimkhanov hala kendi kendilerine konuşuyor gibiydiler. Çünkü  yolsuzluklara karşı vermiş olduğu mücadelesiyle ünlenmiş, aktivist ve Kremlin’e karşı geliştirilen muhalefetin başını çeken Alexey Navalny ve Yeltsin dönemi oligarklarından Mikhail Khodorkovsky’u tartışmaların içine çekebilmiş değillerdi.

Fakat nihayetinde bu zorlama çabalar ile konu ufak ufak duyulmaya başlandı. İnsan Hakları Başkanlık Konseyi’nin Kadirov’un sözlerini eleştiri sınırları dışında “aşırılık” olarak nitelendirip bu sözleri hakkında Kadirov’dan açıklama beklediklerini ilettiklerinde Kadirov’un söylediği her şeyi tekrar edip bir kaç hakaret daha ekledi. Bu sözler Kremlin yanlısı Izvestia gazetesinde yayınlandı.

Kadirov’un açıklamaları daha da sertleşerek muhalefet üyeleri ithafında psikiyatri hastanelerine yatırılmaları gereken “korkak köpekler” ve “aşağılık liberaller” ifadelerinden sonra nihayet Kadirov’un açıklamalarına destekçiler bulunmaya başlandı ve Khodorkovsky “Rusya’da kaçınılmaz devrim” sloganıyla Grozni’de düzenlenen mitingde 700 bin kişiye seslendi.

Bütün bu olaylar silsilesi Kadirov’un etrafında bulunan siyaset kurmayları tarafından harika bir şekilde yürütüldü ve tüm dikkatler Rusya’da bulunan parlamento dışı muhalefete yöneldi. “Halk düşmanları”, “hain” , “batılı istihbarat servislerinin kuklaları” şeklinde olan provokatif söylemler Stalin döneminde sık sık duyulan ifadelerdi. Buna ek olarak geçmiş yıllarda Brejnev döneminde uygulanan, muhalefet üyelerinin “psikiyatri hastanelerine yollanması” ifadesi ise liberal ve muhafazakâr Rusların tepkisini çekmeye yetti.

Peki, muhaliflere karşı kurgulanmış bu linç kampanyasının asıl sebebi neydi? Kabul edilen ortak görüş, yapılan açıklamalar, Kadirov’un başlattığı kavganın tepeden yönetildiği yönünde. Rusya’da yaşanan ekonomik krizin ve yaklaşan parlamento seçimlerinin oluşturduğu bu politik iklim, Kadirov’u “kötü polis”, Putin’i “iyi polis” olarak konumlandırılıyor. Putin böylelikle kendisinden başka alternatif bırakmıyor.

Tüm bu olaylar olurken Başkanlık Basın Sözcüsü Dmitry Peskov, tansiyonu düşürmek için yaptığı açıklamada Kadirov’un bu sözlerinin muhatabının yalnızca kanun dışında hareket edenler olduğunu açıkladı. Kremlin bu olayın aniden ön alınamaz duruma gelmesi karşısında temkinli. Çünkü Batı ile olan ilişkiler gelişme aşamasına gelmişken yeni müttefikleri üzerinde bu tarz bir intiba bırakılması Rusya için kabul edilemez bir durum.

Kadirov’un ve yandaşlarının yıllardır geliştirdiği retorik, muhaliflerin amacının Rusya’yı yok etmek olduğu yönünde.  Bu retoriğin geliştirilmesinin yanında Kadirov ve yandaşları kendilerini vatansever ve Rusya’nın yılmaz savunucuları olarak lanse ediyorlar. Tüm yaşanılan ağız dalaşından çıkartılabilecek sonuçlardan bir tanesi bu.

Bir diğer sonuç ise ki burada Kadirov kendi zafiyetini de ifşa etmekte, ne zaman muhalefet Kadirov’u alt etse Kadirov hemen Çeçenistan’ın özel statüsüne vurgu yapmakta ve kendi içerisinde ki rejim karşıtı muhalifleri alt etmek için ödediği bedelleri hatırlatmakta. Khodorkovsky’ye karşı instagram üzerinden savaşta yıkılmış bir binanın önünde oynayan iki Çeçen çocuğun fotoğrafını paylaşması da bu yüzden.

Rusya içinde bulunduğu ekonomik buhrandan dolayı Çeçenistan gibi bölgelere yapılacak olan yardımları kaçınılmaz bir şekilde yeniden gözden geçirecek. Kadirov, Moskova’ya; Çeçenistan’ın Rusya’nın yardımlarını hak eden bir bölge olduğunu hatırlatma ihtiyacı duyuyor. Ancak bunu yaparken doğrudan Kremline değil de dolaylı olarak muhalifler üzerinden mesaj göndermenin peşinde.

Kadiron’un Çeçenyası, kuvvetle ihtimal bir kez daha Moskova’dan gelen destek vaatlerinin daha da sağlamlaştıracak. Ancak Kadirov’un söyleminin aşırıya kaçması, Kremlin ile görüşmek için muhalefeti kışkırtması ona gösterilen güven eksikliğinin bir başka işareti. Bu günlerde Kadirov Çeçenya’nınözel statüsünü hatırlatmak için çok daha fazla efor sarf etmek zorunda kalacak gibi. Muhalifler göre bu söylemler onun güçlü olduğu algısını öne çıkarsa da aslında Kadirov’un bu tutumu onun ne kadar zayıf olduğunu göstermekte.

Bu yazı Carnegie Moscow Center’dan çevrilmiştir.

Çeviri: Ömer ACAR