İşkenceyi Önleme Komitesi’ne Rusya’nın dört bir yanından kolluk kuvvetleri tarafından yapılan işkence şikayetleri ulaştı. En fazla şikayet Kuzey Kafkasya bölgesinden geldi. Birinci sırada Kabardey Balkar ve Dağıstan cumhuriyetleri yer aldı. Ancak Çeçenistan’dan gelen şikayet çok az.

Bu durum Kadirov saygıdeğer vatandaşlarına önderlik ettiğinden kaynaklanmıyor. Tam aksine.
İşkenceyi Önleme Komitesi Başkanı İgor Kalyapin; ‘Çeçenistan’da daha korkunç bir problem var.; İnsanlar halihazırda çok korkuyor, şikayette bulunamadıklarından dolayı kahroluyorlar. Çünkü İnsanlar Soruşturma Komitesi’ne bir şikayette bulunur bulunmaz bir şeylerin denenmeye başlanacağını, Kadirov’un adamlarının gelerek kötü muamelede bulunacaklarını ve durumun ise güllük gülistanlık olarak göseterileceğinin farkındalar.’ açıklamasında bulundu.

“Kadirov’un cezalandırılması için yalvarıyorum”

İnsan hakları aktivistlerine göre, Çeçenistan’daki işkencelere polis de katılıyor. Çeçen Cumhuriyeti’nin içişleri bakanı Apti Alaudinova söylediğine göre; Cumhurbaşkanının etrafındakilere gelince, teşkilatı kendisine bir buçuk sene önce bir şikayet iletmişti. Daha sonra, iddiaya göre Kadirov bizzat tek bacaklı yaşlı bir adama bacağına kablo bağlanmak suretiyle elektroşok verdi. Çünkü o, ondan istenilen kanıtları vermedi.

Bu olay öncesinde, Kalyapin uzun bir süredir şikayetler kaydettiğini mevcut parlemento başkanı Magomed Davudova iletti.

İfadelerinde ayrıntılı şekilde yazıldığı gibi taraf değiştirmesi için vahşice işkenceye maruz kalan ve Kadirov’un korumasu olan eski savaşçı Umar Israilov AİHM’deki beyanlarına “Kadirov’un yargılanması için yalvarıyorum” sözleriyle başladı.

İşte Viyana’nın kalbinde vurulmadan evvel söylemiş olduklarından bir alıntı:

‘Spor salonunda, Ramazan Kadirov başvurucuya bir makine gösterip yeni aldığını ve hemen test etmek istediğini belirtiyor. Kadirov’un mahafızları başvurucuyu oturtup elektroşok aletinin bir telini kulağına diğer telini parmağına bağlıyorlar. Daha sonra Kadirov kolu çevirmeye başladı ve başvurucuya kafasında ve kolunda acı veren elektrik verdi. Başvurucunun o andaki reaksiyonu karşısında Kadirov güldü. Aynı işlemi pek çok defa tekrarladı.’

Kadirov’un 2003’te tutsak Umar İsrailov’a kişisel olarak nasıl işkence ettiğini açıklayan Umar İsrailov davası.

İşkence: Günümüz

Yukarıda açıklanan olaylar 2003 yılı ile ilgilidir, ancak 2017 yılında da problemler olduğu gibi sürmektedir.

Uluslarası Kriz grubunun Rusya ve Kafkasya Proje başkanı Yekatarina Sokiryanskaya’ya göre daha önce Çeçenistan’da işkence militanlar hakkında bilgi alabilmek ve militanların teslim olması için yakınlarına yapılıyordu. Sonrasında işkence muhaliflere karşı mücadelede de kullanılmaya başlandı.

‘İşkence sürekli uygulanıyor. Tutuklular dövülüyor. Pek çok spesifik olay biliyoruz ancak kurbanlar yakınları hakkında endişelendiklerinden bunları kamuya açıklamamız için bize izin vermiyorlar.”

Sokirkanskaya “Kavkaz Realii” ile yaptığı röportajda; Günlük vakalarda dahi insanların kadınlar dahil bodrumlara atıldıkları, kelepçelendikleri, dövüldüklerini duydum. Ancak hikayelerinin kamuya açıklanması için gerekli izni bize vermiyorlar şeklinde konuştu.

Kalyapin’e göre insanlar zihniyetleri genelde izin vermediğinden güvenlik güçlerinin eylemlerine açıkça karşı çıkamıyorlar. İşkence olup olmadığı konusunda yapılan anketteki en yaygın Rus cevabı : “Kim olduğuna bağlı…eğer eşkıya ve katilse ve suçunu itiraf etmiyorsa o zaman bu neden denenmesin.”

Ulaşabildiği bilgilere göre, Çeçenistan’da artık işkenceler için özel “gizli hapishaneler” yok, Çeçen yetkililer o kadar cesur ki bu amaçla polis departmanlarını kullanıyorlar.

Sokiryanskaya, güvenlik güçlerinin kanunsuzluklarına Vladimir Putin’in siyasi iradesinin son verebileceğine inanıyor: “Natalya Estemirova, Zarema Saidulaev(kendisinin ve kocasının bagajda bulunan  cesetlerinde işkence izleri kaydedildi) ve Zarema Gaisanova’nın katilleri dahil olmak üzere pek çok suç soruşturuldu. Soruşturmacılar doğru yolda ilerliyorlardı ancak çalışmalarına izin verilmedi. Natalya Estemirova’nın katillerinin isimlerini bile biliyoruz ancak birşeyler gerçekleşmesi için Grozni’deki rejimi himayesine alan tek bir adamın politik iradesine ihtiyacımız var. Ancak bu olmayacak.Bu olmadan da Çeçenya’da hukuk işlemeyecektir.”

Ülkedeki zor durum hakkında yorumda bulunan Sokiryanskaya, savaşın bitmesine rağmen çatışmanın halen çözümsüz olduğunu belirtti. Saldırıya hazır bazı genç grupların düzenli olarak bazı zamanlarda farklı yerleşim yerlerinde küçük patlamalarla başkaldırdıklarını görüyoruz. Mevcut durumun patlamadığını ancak yine şekil değiştirdiğini belirtiyor.

Kurchaloy Bölgesinde yaşayanlarda Ocak ayının başında görüldüğü gibi çatışmalar devam ediyor. Eski komutanlara dönük özel operasyonlar yapılıyor: pek çok köye maskeli adamlar ile zırhlı araçlar gönderildi, bütün kurumlar kapatıldı, köy ablukaya alındı.

Sokiryanskaya bunun bir yıldırma olduğundan emin. “Bu insanlar psikolojik olarak çok etkilenmiş. Çeçenler çok yorgun ve tüm bunlardan korkmuş durumdalar. Bu bir toplumsal eziyet. Ne yazık ki böyle bir politika geri teper, çatışmalar yeni bir aşamaya geçer. İnsanlarla daha ne kadar alay edebilirsiniz? Sonsuza kadar mı; imkansız! İşkence,aşağılama,gasp. Çeçenlerin hiçbir zaman ne padişahları ne de kralları oldu ve şimdi gerçek bir feodalizm var. Çeçenlerin tarihte şimdiye göre daha fazla insan kaybettiği zamanlar olduğunu hatırlatan Sokriyanskaya ancak şimdilerde olanları umutsuz ve aşağılanmanın, korkutmanın, düşünmediklerinin zorla söyletildiği zamanlar olarak tanımlıyor.

11 Ocak 2017’de Kurchaloy bölgesindeki Rosgvardi’deki özel bir operasyona katılıan “Terek” Spetsnaz ekibi.

Uzmanlar, kişideki aşağılanmanın bir iz bırakmaksızın geçmeyeceğini, insanların kötülükleri hatırlayacağını, unutmayacağını ve imkanını bulduklarında kayıplarını telafi etmeyi deneyecekleri hususunda uyarıyorlar.

Sokiryanskaya; “Çeçenler kan davası geleneklerini halen daha muhafaza etmekteler. Hiç biri ölülerini, işkenceye uğramış sevdiklerini unutmadı sadece zamanını bekliyorlar. Sorunun boyutuna bakıldığında kriz kaçınılmaz. Ya gerçekten tam bir savaş olacak ya da Kremlin’deki politik irade devreye girecek. Putin düzgün bir dönüşümü yönetebilirse bu durumu kontrol altına alabilir.” şeklinde konuştu.

Metnin Özgün Hali 25 Ocak 2017 Lyubov Merenkova

Rusça’dan Çeviren: Şeyma Ğonejiko